Laboratorium Światła w Gorlicach

Nizio Design International opracowało nowoczesną koncepcję rewitalizacji kamienicy przy gorlickim rynku w celu przeznaczenia go na wyjątkowe centrum naukowo-historyczne. Inwestycja ma powstać w miejskiej kamienicy wybudowanej w latach 1900-1910 r., od dłuższego czasu niezagospodarowanej.

Gorlice są miejscem, w którym w 1854 roku, dzięki Ignacemu Łukasiewiczowi, zapłonęła pierwsza na świecie uliczna lampa naftowa. Polski naukowiec rozpoczął w ten sposób wielką rewolucję cywilizacyjną, która zmieniła oblicze świata i wprowadziła do codziennego użytku ropę naftową, z której korzystamy niemal w każdej dziedzinie życia.

Projekt Laboratorium Światła – zarówno pod względem architektury, jak i koncepcji wystawy – ma swoją innowacyjnością i nowoczesnością przypomnieć o wadze tamtego odkrycia. – Inspirowaliśmy się odwagą polskich naukowców, chcieliśmy myśleć równie nowatorsko i przyszłościowo jak oni. Ten budynek ma służyć pokoleniom i twórczo wpłynąć na przestrzeń Gorlic. Zależało nam również na tym, żeby uchwycić coś ulotnego: tajemnicę fenomenu światła i jego znaczenie dla ludzkości. – mówi Mirosław Nizio, autor koncepcji.

Budynek Laboratorium Światła został zaprojektowany w taki sposób, by stworzyć najlepszą możliwą przestrzeń dla prezentacji fenomenu światła, zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynku. Zostanie to osiągnięte przez minimalizm i ascetyczność bryły.

Ascetyczna elewacja budynku będzie stanowiła swoistą czystą kartę dla prezentowania spektaklów światła. Już naturalne gry promieni słonecznych będą sprawiały, że bryła będzie prezentowała się w różny sposób w zależności od pory dnia i roku. Dodatkowo, elewacja może być płaszczyzną do prezentowania mappingów, projekcji i instalacji artystycznych z wykorzystaniem światła, które będą ożywiać przestrzeń Rynku podczas cyklicznych miejskich wydarzeń. Elewacja zostanie wykonana z białego betonu architektonicznego, co podkreśli minimalizm i nowoczesność projektu.

Projekt budynku wynika między innymi z inspiracji camerą obscurą – ciemnią optyczną, urządzeniem prostym w swojej budowie, a przy tym rewolucyjnym dla nauki i sztuki. Tak jak tak tamten wynalazek, bryła Laboratorium Światła korzysta z umieszczenia w prostej konstrukcji otworów wprowadzających do wnętrza światło, które odgrywa rolę nie tylko funkcjonalną, ale także merytoryczną.

W centrum bryły, po przekształceniu dawnego dziedzińca, zostanie uformowany rdzeń obiektu rozświetlony naturalnym światłem, które może być postrzegane jako symbol postępu, wielkiej idei do której człowiek dąży przez całą historię. W części parterowej zaplanowano przestrzenie przeznaczone na immersyjne widowiska audiowizualne. Rozświetlona klatka schodowa poprowadzi gości placówki na pierwsze piętro z wystawą stałą oraz drugie piętro, gdzie będą ulokowane nowoczesne sale warsztatowe w stylistyce laboratorium.

Rewitalizacja budynku zostanie zrealizowana w odniesieniu do istniejącego układu urbanistycznego rynku, ale zarazem może spowodować, że główny plac miasta nabierze nowego charakteru. Bryła wprowadzi do przestrzeni Gorlic świeżą energię, pokaże przyszłe możliwości rozwoju całego otoczenia i będzie mogła wyznaczać kolejne kroki w odnowieniu wyglądu tej przestrzeni, budynek zostanie otwarty ku rynkowi, a widowiskowe wejście będzie zapraszać osoby spacerujące po placu do odwiedzania Laboratorium – Nie ograniczaliśmy się do myślenia o samej kamienicy, bez jej kontekstu oraz otoczenia przestrzennego i społecznego. Przyjrzeliśmy się im w sposób kompleksowy i postanowiliśmy zwrócić uwagę na możliwości, jakie związane są z rewitalizacją budynku i jego wpływu na okolicę. Widzimy szansę, by Laboratorium Światła ukształtowało relacje urbanistyczne w całym centrum Gorlic – mówi Nizio.

Koncepcja centrum autorstwa Nizio Design International zakłada stworzenie wystawy stałej w odnowionej kamienicy. W celu stworzenia atrakcyjnej narracji, która może przyciągnąć i zainteresować turystów z całego kraju i świata, osoba Ignacego Łukasiewicza zostanie przedstawiona w szerszym, globalnym kontekście. Dlatego też wystawa opowie nie tylko o lokalnej historii Łukasiewicza i Gorlic, ale także o samym fenomenie fizycznego zjawiska światła, źródłach pozyskiwania energii oraz o globalnym znaczeniu oświetlenia dla człowieka, jego egzystencji, kultury, sztuki oraz ekonomii.

Idea aranżacji wystawy stałej będzie opierać się na bogactwie możliwości wykorzystania światła – zarówno w formie naturalnej, jak i sztucznej, o różnym natężeniu i barwie. Światło prezentowane w rozmaitych postaciach wyznaczy rytm zwiedzania wystawy i będzie oddziaływało na zwiedzającego, wprowadzając go we właściwy nastrój, zwracając uwagę na odpowiednie obiekty czy przestrzenie. Wystawa będzie także przestrzenią do otwartej debaty o problemach przeszłości
i wyzwaniach przyszłości. Narracja Laboratorium zaprezentuje zarówno zalety jak i wady związane z ludzką ingerencją w krajobraz naturalny, wykorzystywanie przyrody i jej zasobów.